Gospodarka doświadczyła szoku, jakiego wcześniej nie znaliśmy – skala i szybkość dostosowań zaskoczyły chyba wszystkich. Świat już nie będzie taki sam, bo:
- podział na gospodarkę realną i wirtualną jest w dużej mierze nieaktualny. Okazało się, że kryterium podziału nie są branże ani procesy, ale raczej kreatywność producentów i konsumentów,
- równie nieostry jest podział na dobra prywatne i publiczne – takie kategorie ekonomiczne jak wykluczenie z korzystania, konkurencyjność w dostępie czy efekty zewnętrzne wymagają ponownego skonfrontowania z rzeczywistością gospodarczą, polityczną i społeczną,
- nową normalnością jest zmienność – szybkie i zasadnicze zmiany dóbr, produktów, procesów, rynków, parametrów ekonomicznych,
- siła poszczególnych podmiotów gospodarczych jest bardzo nietrwała –ogromne, nowoczesne aktywa, wysoko wykwalifikowany personel nie dają gwarancji stabilności, o czym świadczy dramatyczna sytuacja linii lotniczych,
- ogromna skala interwencji państwa w gospodarkę zachodzi praktycznie bez dyskusji ideologiczno-politycznej. Zależność świata biznesu od decyzji politycznych wzrosła i utrzyma się przez dłuższy czas,
- wydaje się, że nie ma granic w ekspansji makroekonomicznej – dług publiczny czy podaż pieniądza rośnie bez oglądania się na takie ryzyka jak potencjalne bankructwo państwa czy znaczące przyspieszenie inflacji,
- makroekonomiści mają poważny problem – ich dogmaty takie jak twierdzenie, że inflacja jest zawsze zjawiskiem monetarnym albo krzywa Philipsa nie znajdują potwierdzenia w rzeczywistości,
- trudno uznać, że tradycyjne wskaźniki ekonomiczne faktycznie oddają to, co się dzieje w gospodarce. Czy siedząc na kanapie i oglądając Netflixa, faktycznie tworzymy PKB? A jak oglądam filmy na YouTube, które są za darmo, to też PKB rośnie?
Podsumowując: obecna sytuacja pokazuje, jak wiele nie rozumiemy. Zarówno na poziomie mikro, jak i makro dzieją się rzeczy, których wyjaśnienia próżno szukać w podręcznikach ekonomii i zarządzania.
Tekst pochodzi z publikacji "Nowa normalność. Rzeczywistość w czasie globalnej pandemii Covid-19. Wypowiedzi kadry naukowej Akademii Leona Koźmińskiego".
